نماز نافله همان نماز مستحبی است و مراد از نوافل نمازهای مستحبی است؛ یعنی به غیر از نماز هایی که در شبانه روز (هفده رکعت) بر هر مسلمانی واجب است.
در روایات به نماز های مستحبی متعددی اشاره و توصیه شده است که ما در این جا تنها به نافله های شبانه روزی که به خواندن آنها سفارش بیشتری شده است، اشاره می کنیم.
این نوافل در غیر روز جمعه 34 رکعت و عبارت اند از:
نافله صبح (دو رکعت)، نافله ظهر (هشت رکعت)، نافله عصر (هشت رکعت)، نافله مغرب (چهار رکعت)، نافله عشا (یک رکعت) نافله شب(هشت رکعت) نماز شفع(دو رکعت) و نماز وتر(یک رکعت).
وقت نماز صبح
نـزدیـک اذان صـبـح از طـرف مـشـرق ، سـفـیـده اى روبـه بالا حرکت مى کند، که آن رافجر اوّل گـویـنـد، مـوقـعـى کـه آن سـفـیـده پـهـن شـد، فـجـر دوّم و اوّل وقـت نـمـاز صـبـح اسـت و آخـر وقـت نـمـاز صـبـح مـوقـعـى اسـت کـه آفـتاب بیرون مى آید.(83)
طـلوع فـجـرى کـه در روزه گـرفـتـن مـطـرح اسـت . فـجـر دوّم ، یـعـنـى اوّل وقت نماز صبح است که براى روزه گرفتن تا این وقت مى تواند بخورد و بیاشامد.
کـسـى کـه در مـاه رمضان جنب است ، چون باید هنگام طلوع فجر دوّم پاک باشد، بنابراین بـایـد تـا آن هـنـگـام غـسـل کـنـد واگـر نـمـى تـوانـد غـسـل کـنـد بـایـد تـیـمـم بدل از غسل به جا آورد.
یـک روز طـلوع فـجـر را تشخیص داد، براى همیشه نمى تواند بنا را بر آن وقت بگذارد، بـه عـنـوان مـثـال اگـر در اوّل اسفندماه طلوع فجر ساعت 20/5 دقیقه بود، نمى تواند تا پـایـان خـرداد نیز همین ساعت را، ساعت طلوع فجر بداند، بلکه طلوع فجر با توجه به فصول و ماهها تغییر مى کند.
اگـر شـک کـند فجر طلوع کرده است یا نه ، نمى تواند نماز بخواند، بلکه براى نماز خواندن باید یقین پیدا کند وقت داخل شده است .
اگر در ماه رمضان شک کند فجر طلوع کرده است یا نه ، مى تواند بخورد و بیاشامد، تا یقین پیدا کند که فجر، طلوع کرده است .
تشخیص ظهر شرعى
مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط شکسته بجا آورد، یعنى دو رکعت بخواند: شرط اول: آنکه سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد.
1272 کسى که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است اگر رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد باید نماز را شکسته بخواند بنابر این اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد باید نماز را تمام کند.
1273 اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب.
1274 اگر سفر، مختصرى از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ استیا نه، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ استیا نه، در صورتى که تحقیق کردن برایش مشقت دارد باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند.
مستحب است مسافر بعد از هر نمازی که شکسته می خواند سی مرتبه بگوید:
"سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر"
و در تعقیب نماز ظهر و عصر و عشاء بیشتر سفارش شده است .
بلکه بهتر است در تعقیب این سه نماز شصت مرتبه بگوید.
جواب: بلی ـ نیت برای وضو لازم و واجب است، ولی مگر میتوان عملی را بدون نیت انجام داد. همین مقدار که شما تصمیم میگیرید که وضو بگیرید که با طهارت باشید، نیت است و ذکر نیت به زبان لازم نیست. .(ر.ک تحریر الوسیله امام خمینی(ره), ج 1, ص28 و29, م180)
جواب: اگر جوهر خودکار جرم داشته باشد که مانع رسیدن آب وضو به پوست شود، برای وضو اشکال ایجاد میکند و نیز قیر و امثال آن برای وضو باید برطرف شود ـ بلی، اگر در آخر وقت باشد که فرصت برای پاک کردن ندارد به همان حال وضو بگیرد و احتیاطاً تیمم هم بنماید.
(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, س41)